Piękna złota biżuteria jest ponadczasowa. Nie nudzi się – jej posiadaczki noszą ją wiele lat. Złote wyroby mają różne próby, czyli różnią się zawartością czystego pierwiastka w stopie. Wyróżnia się 6 podstawowych prób złota – najpopularniejsze są: próba złota 333, 375, próba złota 585 oraz 750.
Próba złota to sposób określenia zawartości czystego pod względem chemicznym złota w stopie metalu. Wskazuje ile jednostek masy czystego kruszcu znajduje się w 1000 jednostkach masy danego stopu. Dla przykładu – jeśli stop zawiera 58,5% czystego pierwiastka, to jest to złoto próby 585 itd.
Czyste złoto jest bardzo miękkie, więc nie można z niego tworzyć wyrobów biżuteryjnych. W związku z tym dodaje się do niego różne domieszki, by uzyskać trwałą biżuterię.
Złoto – próby
Wyróżnia się 6 podstawowych prób złota, tj.:
- próba 1 (960) – zawierająca 96% czystego złota
- próba 2 (750) – zawierająca 75% czystego złota
- próba 3 (585) – zawierająca 58,5% czystego złota
- próba 4 (500) – zawierająca 50% czystego złota
- próba 5 (375) – zawierająca 37,5% czystego złota
- próba 6 (333) – zawierająca 33,3% czystego złota.
Każda z prób charakteryzuje się określonymi właściwościami – plastycznością i wytrzymałością. Najczęściej stosowanymi w jubilerstwie próbami są: próba złota 585, próba złota 333 oraz 750.
Ilość złota w stopie wyraża się także za pomocą karatów. 1 karat to 1/24 zawartości wagowej złota w danym stopie.
- 24 karaty – próba 1000 (czyli w praktyce próba złota 999,9)
- 23 karaty – próba 958
- 22 karaty – próba 916
- 18 karatów – próba 750
- 14 karatów – próba 585
- 12 karatów – próba 500
- 10 karatów – próba 417
- 9 karatów – próba 375
- 8 karatów – próba 333
Złoto próba 333
Próba złota 333 zawiera 33,3% czystego złota. Jest to najniższa próba – wyroby z niej wytworzone zawierają go najmniej. Przez to biżuteria tej próby jest najtańsza. Ma jednak swoje zalety – jest bardzo twarda, więc wytrzymalsza niż wyroby z wyższych prób. Charakteryzuje się też niską plastycznością i szybkim śniedzieniem.
Mimo, że cena takiej biżuterii jest niższa, to jednak stosunek ceny czystego złota zawartego w wyrobie próby złota 333 jest wyższy niż przy zakupie wyrobu próby 585, ponieważ nakład pracy jubilera przy wytworzeniu biżuterii obu tych prób jest taki sam.
Złoto próba 585
Próba złota 585 zawiera 58,5% czystego złota. Biżuteria wykonana z tej próby jest najchętniej kupowana w Polsce i na całym świecie. Najczęściej taką próbę mają ślubne obrączki. Złoto próby 585 charakteryzuje się dobrymi własnościami fizycznymi i dość dużą zawartością kruszcu. Biżuteria taka jest wartościowa oraz trwała. Bywa mylona z próbą złota 583, która nie występuje
Złoto próba 750
Próba złota 750 zawiera aż 75% czystego złota. Taka biżuteria ma dużo większą wartość niż ta wykonana z niższych prób, jednak może charakteryzować się większą kruchością, większą miękkością i plastycznością. Jest mniej trwała i odporna na przetarcia. W związku z tym w biżuterii próby 750 stosuje się domieszki metali zwiększające trwałość, takie jak srebro i miedź. Wyroby ze złota próby 750 są doceniane przez kobiety ceniące bardziej żółty odcień złota – wyroby ze złota niższych prób są jaśniejsze.
Oprócz złotej biżuterii można kupić także wyroby ze srebra Vermeil pokrytego złotem. Nie jest to jednak złoto próby 925, lecz srebro próby 925 pokryte 18-karatowym złotem, dzięki czemu warstwa złota nie ściera się. Biżuteria z tego rodzaju srebra pokryta złotem próby750 wygląda jak zrobiona ze złota, jest jednak tańsza.
Która próba złota jest najlepsza?
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego w jaki sposób nosi się biżuterię, tj. jak często i w jakich warunkach oraz jaki kolor złotej biżuterii się lubi. Biżuteria wykonana ze złota próby 375 i 333 jest dużo jaśniejsza, ma małą zawartość złota, więc może ulec śniedzieniu, jest jednak bardziej odporna na uszkodzenia, głównie zarysowania i jest najtańsza. Biżuteria próby 585 jest bardziej żółta, jednak łatwiej się niszczy, z kolei złoto próby 750 jest najbardziej żółte i najmniej odporne na uszkodzenia. Kompromisem między ceną i trwałością jest zatem najpopularniejsza próba 585.
Jeśli ktoś nosi biżuterię złotą na co dzień i ma często kontakt z detergentami czy chemikaliami, to lepszym wyborem jest niższa próba, natomiast jeśli ktoś nosi biżuterię okazjonalnie, to może pozwolić sobie na zakup próby 750.